Mae'r Athro Alma Harris, sy’n arbenigwr ym maes Arweinyddiaeth ym Mhrifysgol Abertawe, wedi arwain tîm o bartneriaid o AU ac ymarfer yng Nghymru i gynnal yr adolygiad o system addysg Cymru.
Cydweithiwyd â'r Athro Carol Campbell o Brifysgol Toronto Ontario i ddod â phersbectif rhyngwladol a gwrthrychedd beirniadol i'r ymchwil.
Roedd Michelle Jones o Brifysgol Abertawe, sy’n Athro Addysg ac Astudiaethau Plentyndod, yn rhan o'r tîm adolygu a oedd yn gysylltiedig â’r adroddiad.
Cynhaliwyd yr adolygiad yn ystod pandemig Covid 19, ac mae'r adroddiad yn amlinellu canfyddiadau a chyngor dros 120 awr o amser cyfweliadau gyda rhanddeiliaid allweddol ledled Cymru.
Amlygwyd ymatebion gan 169 o uwch arweinwyr yng Nghymru o arolwg ar-lein a ddadansoddwyd gan gwmni annibynnol.
Mae'r dystiolaeth yn dangos bod y pwyslais a roddir ar ddatblygu, cefnogi a hyfforddi arweinyddiaeth yn agwedd bwysig ar gyd-destun polisi Cymru sy'n cael ei gwerthfawrogi'n eang.
Fel yr amlinellwyd yn ‘Addysg yng Nghymru - Cenhadaeth ein Cenedl’ a’i ailddatgan yn y diweddariad yn 2020, y dyhead craidd yw i bob arweinydd yng Nghymru fod yn ysbrydoledig a chael eu 'cefnogi i arwain eu sefydliadau drwy'r newidiadau sydd o'n blaenau'.
Diben yr adolygiad yw helpu system addysg Cymru i symud i'r lefel nesaf o berfformiad. Mae canolbwyntio ar bosibiliadau a chyfarwyddiadau ar gyfer datblygu arweinyddiaeth yn y dyfodol yn cyflwyno'r posibilrwydd o gryfhau gallu a chapasiti arweinyddiaeth ymhellach o fewn system Cymru.
Fe wnaeth proffesiynoldeb, ymrwymiad ac ymroddiad pawb a gyfwelwyd greu argraff dda ar y tîm adolygu, ac mae hyn yn ddiamau yn un o gryfderau'r system.
Roedd canfyddiadau allweddol yr adolygiad yn cynnwys y ffaith fod arweinyddiaeth yn parhau i fod wrth wraidd polisi addysg Cymru. Mae Cymru wedi dechrau diwygiad uchelgeisiol o’i system ysgolion ac wedi canolbwyntio'n fwyaf diweddar ar gwricwlwm newydd yng Nghymru a gynlluniwyd i ddarparu addysg eang a chytbwys i bobl ifanc.
Mae'r rôl ganolog y mae arweinwyr yn ei chwarae o ran diwygio'r system wedi'i phwysleisio'n glir gan Lywodraeth Cymru. Arweinyddiaeth yw un o'r prif amcanion galluogi i gefnogi cyflwyno'r cwricwlwm newydd ac mae'n rhan hanfodol o'r daith ddiwygio barhaus yng Nghymru.
Bydd cyflwyno’r cwricwlwm newydd yn gofyn am newid enfawr yn y prosesau dysgu ac addysgu o fewn y system. Mae gan ddull system gyfan o ddarparu arweinyddiaeth y potensial i orfodi newidiadau cadarnhaol ym mherfformiad y system yn gyflym. Bydd hyn yn gofyn am gydweithio a mwy o synergedd rhwng pob rhan o'r system.
Roedd gan yr Athro Emeritws Alma Harris, Arweinydd y Tîm Adolygu Annibynnol, hyn i'w ddweud am y gwaith cyhoeddedig.
'Mae wedi bod yn fraint cael bod yn rhan o'r tîm academaidd sy'n gyfrifol am yr adolygiad annibynnol hwn o arweinyddiaeth. Rwy'n ddiolchgar i'r grŵp ymarferwyr a gefnogodd y tîm adolygu a'r Athro Carol Campbell (OISE Canada) am ei gwaith craffu allanol ar y broses adolygu gyfan. Rwy’n falch bod Llywodraeth Cymru eisoes yn defnyddio'r adolygiad annibynnol hwn i warantu'r hyfforddiant a'r gefnogaeth orau i bob arweinydd, ar bob lefel, lle bynnag y maent o fewn system Cymru.