Pan fydd gennych gyllideb gyfyngedig, sut ydych chi'n penderfynu a yw cyflwyno ymyriad yn werth da am arian? A yw'r manteision iechyd ychwanegol yn cyfiawnhau'r costau ychwanegol?
Mae dadansoddiad economaidd yn ein galluogi i gymharu costau a manteision cyflwyno triniaeth neu ymyriad newydd o gymharu â'r arfer presennol. Drwy gymryd i ystyriaeth nid yn unig y buddsoddiad cychwynnol ar gyfer rhaglen neu driniaeth newydd ond yr arbedion posibl yn y dyfodol o newid arfer, yn ogystal â'r effaith ar iechyd a lles claf, mae'r dystiolaeth a ddarperir gan ddadansoddiad economaidd iechyd yn rhoi'r wybodaeth i'r rhai sy'n gwneud penderfyniadau i ddyrannu cyllidebau mewn ffordd a fydd yn gwneud y gorau o iechyd eu poblogaeth leol.
Disgrifiadau o rai termau economaidd iechyd:
- Dadansoddiad cost-effeithiolrwydd – mae’n cymharu costau triniaethau yn ogystal ag effaith gyffredin sy’n berthnasol i’r clefyd neu’r cyflwr, er enghraifft trawiad ar y galon sy’n cael ei osgoi neu flynyddoedd bywyd a enillwyd, o ganlyniad i driniaeth newydd o’i gymharu ag arfer arferol.
- Dadansoddiad cost-cyfleustodau – fersiwn benodol o ddadansoddiad cost-effeithiolrwydd lle caiff yr effeithiau eu mesur fel cyfleustodau. Ar gyfer cyflwyniadau i AWMSG neu NICE, y mesur defnyddioldeb a ffefrir yw'r Flwyddyn Bywyd wedi'i Haddasu yn ôl Ansawdd (QALY).
- Dadansoddiad cost a budd – yn y dadansoddiad hwn mae costau a buddion yn cael eu mesur mewn termau ariannol gan roi canlyniad yn nhermau budd ariannol net un rhaglen o'i gymharu ag un arall.[i] Gellir defnyddio'r math hwn o ddadansoddiad lle nad yw canlyniadau gwahanol raglenni yr un peth. Mae trosi pob budd yn werth ariannol yn rhoi canlyniad cyffredin i ni.
- Cyfradd ddisgownt – mae defnyddio cyfradd ddisgownt yn caniatáu i ni gymharu costau a buddion sy’n digwydd ar adegau gwahanol. Rydym yn cymhwyso cyfradd ddisgownt i gostau a buddion sy’n digwydd ar ôl blwyddyn 1.
- Cymhareb Cost Effeithiolrwydd Cynyddrannol (ICER) – dylai pob dadansoddiad economaidd fod yn gymharol. Mae gennym ddiddordeb yng nghostau cynyddrannol a buddion cyflwyno ymyriad neu driniaeth newydd o gymharu ag arfer arferol. Cyflwynir y canlyniadau fel cymhareb y gwahaniaeth mewn costau a buddion yr ymyriad newydd o gymharu ag arfer arferol.
- Persbectif – pan fyddwn yn siarad am bersbectif dadansoddiad mae hyn yn dweud wrthych pa gostau a buddion sy’n cael eu hystyried. Ar gyfer AWNSG neu NICE, persbectif Gwasanaeth Iechyd Gwladol (GIG) a Gwasanaethau Cymdeithasol Personol (PSS) a ddefnyddir amlaf, felly dim ond costau a buddion i’r GIG a PSS sy’n cael eu hystyried yn y dadansoddiad. Mae rhai modelau’n defnyddio persbectif cymdeithasol, sy’n cynnwys newidiadau mewn cynhyrchiant ac effeithiau ar asiantaethau eraill y llywodraeth, er enghraifft i addysg neu wasanaethau troseddol.
- Blynyddoedd Bywyd wedi’u Haddasu yn ôl Ansawdd (QALYs) – mesur o ddefnyddioldeb sy’n cyfuno ansawdd bywyd claf sy’n gysylltiedig ag iechyd yn ogystal ag unrhyw enillion neu golledion o ran hyd oes.
[i] Drummond MF, O’Brien B, Stoddart GL, a Torrance GW. Dulliau ar gyfer Gwerthusiad Economaidd o Raglenni Gofal Iechyd. Cyhoeddiadau Meddygol Rhydychen.